Andalusier

Stamboek

Er bestaan wereldwijd meerdere, hier en daar ook concurrerende, stamboeken die zich bezighouden met de registratie van Andalusiërs ofwel Spaanse paarden. In Spanje bestaat sinds 1967 een officieel, door de overheid erkend, stamboek dat zegt het 'zuivere Spaanse ras' (Spaans: Pura Raza Española of PRE) te vertegenwoordigen. Deze fokorganisatie heet de Asociación Nacional de Criadores de Caballos de Pura Raza Española (ANCCE). Het is een geprivatiseerd stamboek dat in feite niet meer van 'de Andalusiër' wil spreken. Wel claimt het de meest zuivere Spaanse bloedlijnen te vertegenwoordigen. Dit stamboek wordt onder andere erkend door fokkers in Amerika maar de rechtmatigheid van haar monopolisme wordt tot op Europees niveau aangevochten door andere binnenlandse stamboeken. Ook bestaan er elders, zoals in Australië al sinds tijden eigen stamboeken van Andalusiërs, Luisitanos en kruisingsproducten.

Over de oorsprong van de originele Andalusiër bestaat stevige discussie, die verband houdt met een aantal kwesties. De eerste kwestie is dat de Andalusiër veel bloed van de Arabische volbloed zou bezitten. In het PRE komt echter relatief weinig Arabisch bloed voor. De tweede kwestie is dat het ras zijn oorsprong zou hebben gevonden in eenKartuizer abdij, waar het in de 15e eeuw zou zijn gefokt. De paarden uit deze, gedurende lange tijd zuiver gehouden, bloedlijnen worden door vele liefhebbers gezien als de meest exquisiete Andalusiërs überhaupt

Geschiedenis

De oudste geschiedenis van de Iberische paarden zou volgens sommigen teruggaan op onder andere het primitieveSorraia-paard, dat nog in halfwilde kuddes voorkomt in Portugal, en welke veel kenmerken, zoals de wildkleur, gemeen heeft met het vermeende oerpaard de Tarpan. Deze dieren waren al vóór de verovering door de Romeinen (206 v.Chr - ± 400 n.Chr.) in Spanje bekend getuige prehistorische rotstekeningen die in het Middellandse Zeegebied gevonden zijn.

Spanje werd na het jaar 711 n.Chr. langere tijd bezet door de Moren (Arabieren en berbers), hetgeen van grote invloed was op de paardenfokkerij. Er werden in die tijd veel paarden uit het Nabije Oosten en Noord-Afrika naar Spanje toegebracht.[bron?] De paarden in Noord-Afrika die in de achtste eeuw werden gebracht door de arabieren werden gefokt met andere rassen. Hieruit is het Berberras ontstaan. De Berberpaarden met Arabische voorouders (niet te verwarren met Arabische volbloeds) staan daardoor mede aan de oorsprong van het Spaanse paard zoals het nu bekend is.

De eerste registratie van Spaanse dekhengsten begon al in de dertiende eeuw door kartuizer monniken die belast werden met het beheer en de fokkerij. Zij waren de hengstenhouders en leverden luxe rijpaarden aan het Spaanse hof. De bereden hengsten van de cavalerie werden door de eeuwen heen meegevoerd tijdens Spaanse veldtochten in Europa en werden ook als diplomatieke geschenken uitgewisseld met het Franse en het Engelse hof, die de sportieve prestaties en de vriendelijke eigenschappen van deze paarden zeer wisten te waarderen. Ook hetHabsburgse vorstenhuis, dat zowel Spanje als het huidige Duitsland regeerde, droeg bij aan de verspreiding van het genetische materiaal naar het noorden van Europa.

Door deze rijke geschiedenis, waarbij het ras ten dele ook als trekpaard voor zware kanonnen dienstdeed, raakte bloed van Spaanse paarden vermengd met tal van regionale rassen elders. Andere paardenrassen in Europa die zijn beïnvloed door dit ras zijn bijvoorbeeld het Friese paard, de Lipizzaner, de Alt-oldenburger en de Oost-Fries, deHolsteiner, de Napolitaner, de Kladruber uit Tsjechië en zelfs de connemarapony uit het westen van Ierland. Vele Spaanse ontdekkingsreizigers namen hun paarden mee naar de Nieuwe Wereld en ook daar is invloed van de Andalusiër tot op heden te herkennen in meerdere lokale rassen, waaronder de Azteca

Uiterlijk

Dit edele ras, in klasse enkel overtroffen door de volbloed Arabier, wordt gekenmerkt door haar lange, vaak zijdeachtige manen en een volle, laag ingeplante staart. De stokmaat ligt tussen de 1,55 en 1,74 meter. Door de lichaamsbouw - korte rug, korte, sterke hals en een goed gespierde achterhand - zijn deze paarden meestal gemakkelijk te 'verzamelen'. Dat is essentieel voor ieder paard om gedurende langere tijd, blessurevrij een ruiter te kunnen dragen. Verzameling houdt in dat het paard de achterbenen goed naar voren onder het zwaartepunt kan plaatsen. Hierdoor draagt het zijn eigen gewicht, evenals het gewicht van de ruiter, vooral met de krachtige achterbenen en zo min mogelijk met de voorbenen. PRE-paarden hebben een fijn, lang hoofd, een lichte ramsneus en het voorhoofd is eerder plat. Ze hebben ronde, zachte en intelligente ogen. De meest voorkomende kleur is schimmel, soms zilverwit, daarnaast komen roan (een scala van grijzen), zwart, bruin en voskleur voor. De schimmels worden witter naarmate zij ouder worden.

Dit type paard wordt vanwege zijn compacte bouw met haar fraai gebogen hals en lange manen een 'barokpaard' genoemd; tijdens de Renaissance werd met dit soort paarden aan het Spaanse hof de klassieke rijkunst beoefend.

Karakter

Het elegante PRE-paard is temperamentvol en moedig, en daarnaast zeer meegaand. Het paard is bijzonder wendbaar en heeft een natuurlijk vertrouwen in zijn begeleider of berijder. Dit maakte hem een uitstekende bondgenoot in oorlogstijd, en de PRE bewijst vandaag de dag nog steeds zijn nut bij het stierengevecht. Het is een eerlijke, trotse en intelligente partner voor de mens, een paard dat graag werkt en snel leert. Dit paard vertoont zelden wangedrag in de stal.

Gebruik

Het Spaanse paard wordt over de hele wereld gebruikt in onder andere het circus, de vrijheidsdressuur, de hogeschooldressuur en in gewone maneges. Door hun vloeiende gangen is het aangenaam om deze paarden te berijden. De indrukwekkende gangen zijn vol impuls.

In de top van de klassieke dressuur waardeert men deze paarden wellicht iets minder vanwege zijn hoge knieactie. De elegantie en wendbaarheid van deze paarden komt echter perfect tot uitdrukking bij het hogeschoolrijden zoals deze bijvoorbeeld in de Spaanse rijschool wordt beoefend. Hun moed en wendbaarheid komt deze paarden ook goed van pas bij gebruik tijdens het stierengevecht en het verzamelen en drijven van runderen.

In Spanje worden de volgende typisch Spaanse toepassingen van de rijkunst nog steeds beoefend:

• Doma Classica, klassieke dressuur
• Alta Escuela, hogeschool dressuur
• Doma Vaquera, rijstijl voor werk met vee

De paarden zijn ook gewilde acteurs voor bijrollen in historische-, fantasy- en spektakelfilms.

Shetlander

Geschiedenis

De eerste herkomst van de shetlander is onbekend maar deze pony's leven al eeuwen op de Shetlandeilanden en het is naar alle waarschijnlijkheid een zeer oud ras. Onder invloed van het koude klimaat en minimale hoeveelheden voer ontstond een kleine, taaie pony die alle kenmerken had van een koudbloedpaard en zijn lichaamswarmte zo goed mogelijk kon bewaren. Op de ruige Shetlandeilanden groeien geen bomen en op de schrale, zure veengrond groeien grassen en heidestruiken met weinig voedingswaarde. De shetlandpony's hebben zich zo ontwikkeld dat ze hiervan kunnen overleven.

De shetlander werd van oudsher gebruikt als pak-, tuig- en rijpony. Inlandse boeren gebruikten het dier vooral omzeewier in grote manden naar hun land te brengen, waar het als mest werd verspreid. Turf voor de vuren in de keukens werd op dezelfde manier vervoerd. Daarnaast dienden de shetlanders ook als rij- en trekdier. Naarmate het gebruik in de steenkoolindustrie toenam, werden de shetlandpony's bekender.

De pony's zijn naar vele landen over de gehele wereld geëxporteerd. Het ras lijkt zeer snel te veranderen van type als het ergens anders gefokt wordt.

Schofthoogte

De stokmaat van de shetlandpony varieert. De officiële indeling van de shetlandpony's gebeurt volgens hun schofthoogte. Deze indeling is verschillend in België en Nederland.

In België worden de shetlandpony's als volgt ingedeeld:

• De kleine maat pony's met een stokmaat t/m 75 cm
• De middenmaat pony's met een stokmaat van 76 t/m 80 cm
• De grote maat pony's met een stokmaat van 81 t/m 102 cm

In Nederland, waar de shetlandpony's traditioneel een stuk groter zijn dan in België, wordt de volgende indeling gebruikt:

• De minimaat pony's met een stokmaat t/m 86 cm
• De kleine maat pony's met een stokmaat van 87 t/m 92 cm
• De middenmaat pony's met een stokmaat van 93 t/m 98 cm
• De grote maat pony's met een stokmaat van 99 t/m 107 cm

• Exterieur

• De shetlandpony wordt (in verhouding tot zijn grootte) gezien als een van de sterkste pony's en paarden van de wereld. Hij is goed aangepast aan het gure klimaat op de Shetlandeilanden. Aan zijn bewegingen is dit goed merkbaar. Hij tilt zijn benen op een specifieke manier op, het resultaat van het leven in een rotsachtige omgeving.

  De oren zijn klein, zodat er niet te veel warmte verloren gaat in de winter. Het hoofd mag niet te groot zijn en moet een recht of concaaf (hol) profiel hebben. Het lichaam is gerond met een korte en enigszins holle rug. De shetlander heeft een dikke, lange maantop en staart en dikke manen. De benen zijn kort en sterk. Rond de vetlokken bevindt zich langere beharing. De hals is kort, zwaar en sterk.

• Karakter en verzorging

• Shetlanders worden nogal eens ervaren als eigenwijze en lastige pony's, dit heeft meestal met de opvoeding te maken. Vaak worden de pony's als veulen gekocht en niet goed opgeleid. Als een veulen geen goede, consequente opvoeding krijgt dan leidt dat tot karakterproblemen. Shetlanders zijn werklustig, nieuwsgierig en leren graag nieuwe dingen. Ze zijn slim en mede door hun nieuwsgierigheid willen ze wel eens aan de verkeerde kant van de omheining staan.

  Shetlandpony's zijn sober, het zijn geharde pony's die maar weinig voedsel nodig hebben. De shetlandpony kan ook in de winter zonder dek buiten blijven, maar een schuilstal in de weide stelt hij bij slecht en koud weer wel op prijs. Shetlanders hebben een aanleg om dik te worden. Het eten van gras en ander voedsel dat te rijk is voor zijn gestel in combinatie met te weinig beweging kan leiden tot hoefbevangenheid, een hoefziekte die kreupelheid veroorzaakt en zelfs tot de dood van de pony kan leiden.

• Gebruik

  Het is voor de sterke shetlandpony mogelijk om op een verharde weg lasten te trekken die wel twee maal zo groot zijn als zijn eigen gewicht. Omdat hij gezien wordt als een van de sterkste pony's en paarden ter wereld, denken veel mensen dat een shetlander ook grote lasten kan dragen. In werkelijkheid kan een shetlander slechts maximaal twintig procent van zijn eigen gewicht dragen omdat de pony anders op den duur last krijgt van de gewrichten in zijn rug en hij vrijwel onbruikbaar wordt om op te rijden, hoe jong of oud hij ook is. Niet alleen het gewicht van de ruiter is van belang maar ook zijn lengte; als de ruiter te lang is, brengt deze de pony uit zijn balans. Shetlanders zijn naast handzame pony's voor het rijden onder het zadel ook goede tuigpony's.

  Tegenwoordig is de shetlandpony vooral geliefd bij kinderen, die erop kunnen rijden indien de pony een goede, duidelijke opvoeding heeft gehad. Wanneer de kinderen voldoende ervaring hebben opgedaan en hun pony voldoende opgeleid is kunnen ze meedoen aan wedstrijden of recreatieve tochten. De pony vraagt een zorgvuldige, consequente behandeling. Shetlandpony's kunnen erg koppig zijn maar tegelijkertijd heel aanhankelijk. Ze zijn het liefst buiten in een kudde met andere shetlanders.